Uroczystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny

Uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada)

O jak chwalebne jest królestwo, w którym święci radują się z Chrystusem.
Przyobleczeni w szaty białe idą za Barankiem.

Objaśnienia historyczne. Myśl ustanowienia wspólnej uroczystości ku czci wszystkich świętych zrodziła się w IV wieku na Wschodzie; wówczas jednak obchodzono ją tylko ku czci męczenników. Święto wyznaczone było na pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego, jak się je dziś jeszcze obchodzi w Kościele greckim; w Syrii obchodzono je w piątek po Wielkanocy (w mszale rzymskim dotychczas wymieniany jest w piątek po Wielkanocy kościół stacyjny S. Maria as Martyres). W Rzymie papież Bonifacy IV kazał przemienić na kościół ofiarowany mu przez cesarza Fokasa Panteon (tzn. świątynię wszystkich bogów), zbudowany przez Agryppę w 27 roku przed Chr. na cześć Augusta. Do tego to kościoła papież sprowadził mnóstwo relikwii (rzekomo 28 wozów) i w dniu 13 maja 610 r. konsekrował go pod wezwaniem Matki Bożej i Świętych Męczenników (por. Martyrologium rzymskie, 13 maja, t. II, str. 691). Dlatego też uroczystość ku czci wszystkich męczenników obchodzono w dniu 13 maja, włączając ich niejako w orszak Chrystusa zmartwychwstałego. Grzegorza IV (827-844) przełożył święto na 1 listopada, bądź ze względu na trudność wyżywienia w porze wiosennej wielkich rzesz pielgrzymów, bądź też z jakiegoś innego powodu. W każdym razie uroczystość ta, odnosząca się odtąd do wszystkich świętych, otrzymała odpowiednie ramy pod koniec roku kościelnego, aby nam uprzytomnić chwalebne dokonanie królestwa Chrystusa Pana i Jego powtórne przyjście (por. odpowiednie rozdziały apokalipsy).

Dzień Zaduszny (2 listopada)

Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie

Martyrologium obwieszcza dziś na wstępie: „W dniu dzisiejszym święcimy pamięć wszystkich wiernych zmarłych. Kościół, uczciwszy godnie wszystkie swoje dzieci, zażywające już radości w niebie, pragnie jako dobra matka wesprzeć teraz potęgą swego orędownictwa przed Jezusem Chrystusem, Panem swoim i Oblubieńcem, wszystkie dusze cierpiące jeszcze w miejscu oczyszczenia, aby się jak najprędzej zjednoczyły z gronem niebian.”

Objaśnienia historyczne. Nabożeństwo, poświęcone pamięci wszystkich wiernych zmarłych w czyśćcu cierpiących, wprowadził w Cluny świętobliwy Poat Odilo († 1048 r.); w roku zaś 988 nakazał on,żeby w dniu 1 listopada odprawiano we wszystkich klasztorach kluniackich oficjum za zmarłych. Zwyczaj ten poczęto tu i ówdzie naśladować, w końcu zaś przyjęto go w całym Kościele. Św. Pius X podniósł Dzień Zaduszny do rzędu świąt uroczystych jako „Uroczystość wiernych zmarłych”; w dniu tym każdemu kapłanowi wolno odprawić trzy Msze św.

Tekst jest fragmentem pracy Piusa Parcha, zatytułowanej „Rok Liturgiczny” (Poznań 1956, tom 3, str. 568).