Msza Święta jest sprawowana w następującej intencji: W pewnej intencji.

Propria – czyli teksty własne Mszy św., znajdują się na stronach od 77 do 86 naszego Mszału Rzymskiego (Wyd. Pallotinum, 1963).

Msze św. w dzień Bożego Narodzenia
Święto Bożego Narodzenia wyróżnia się od innych trzykrotną Ofiarą eucharystyczną. Kościół starorzymski naśladował w tym chwalebny obyczaj Kościoła w Jeruzalem. Chrześcijanie zbierali się nocą w Betlejem, w grocie, w której się Chrystus narodził, i czcili godzinę narodzenia Pana przez oprawianie Mszy św. Po jej ukończeniu wracali do Jerozolimy wczesnym rankiem. Potrzebą serca wiedzeni, udawali się do kościoła Zmartwychwstania Pańskiego, by tam wraz z pasterzami uczcić godzinę zmartwychwstania Pana – była to druga Msza św. W ciągu zaś dnia gromadzili się chrześcijanie w głównym kościele na obchód świąteczny i tak powstał zwyczaj odprawiania trzech Mszy św. na Boże Narodzenia. Zwyczaj ten znalazł naśladowców w Rzymie: pierwsza Msza św. odprawiana była w nocy, w kościele Żłóbka i Najświętszej Maryi Panny (bazylika Najświętszej Maryi Panny Większej symbolizowała w Rzymie Betlejem); druga z kolei – w rzymskim kościele Zmartwychwstania Pańskiego, który był greckim kościołem pałacowym, noszącym nazwę Anastasis (tzw. zmartwychwstanie); trzecią zaś odprawiano w bazylice św. Piotra. Z Rzymu zwyczaj ten rozpowszechnił się na Zachodzie, od czasu gdy na Zachodzie kapłani odprawiali Mszę św. codziennie, przyjęło się powszechnie, że kapłan w dzień Bożego Narodzenia może odprawić trzy Msze św.
Trzy poszczególne motywy łączą się z sobą w każdej z tych trzech Mszy św.: światło Boże, dana pora dnia czy nocy, wreszcie to, co w danym czasie wydarzyło się według Ewangelii. W tych mszach uroczysty nastrój świąteczny stopniowo wzrasta. W pierwszej mszy odczuwamy jeszcze tchnienie Adwentu. Objawia się w niej majestat pełen blasku, świetlani Aniołowie unoszą się nad ziemią, a ze wszystkich ziemskich stworzeń jedynie Matka, Służebnica przeczysta, jest bliska Dzieciątka. Ludzkość stoi jeszcze, pełna oczekiwania, w mrokach nocy. Druga msza odprawiana o świcie (aurora), przy wschodzie słońca, potęguje jeszcze nastrój świąteczny. Światło Boże, które ukazało się tajemniczo na ziemi otulonej płaszczem nocy, wstaje dla nas jako słońce pełne potężnej siły twórczej, w czynnym do nas stosunku jako „Zbawca nasz”. W trzeciej mszy nastrój Bożego Narodzenia osiąga swój najwyższy rozwój i w swym działaniu objawia się „wszystkim ludziom”.
Boże Narodzenie jest świętem Światłości. Na to wskazuje już sama geneza tego święta. Dzień 25 grudnia nie jest datą historyczną narodzenia Pana (jest ona nieznana). Dlatego na święto Bożego Narodzenia wybrano czas zimowego przesilenia dnia z nocą, by tym łatwiej wyprzeć i duchem chrześcijańskim przepoić pogańskie święto narodzin boga słońca. Chrystus jest prawdziwym słońcem, rozpraszającym i przezwyciężającym ciemności piekielne. Słuszna więc rzecz, by święto Jego narodzenia przypadło w czasie, gdy słońce na nowo przedłuża swoją drogę. Myśl o świetle, której lud chrześcijański daje wzruszający wyraz zapalając świece na choince, przewija się przez wszystkie trzy msze. Symbolika światła robi szczególne wrażenie w nocy, podczas pierwszej mszy; w drugiej mszy samo wschodzące słońce staje się podobieństwem, dlatego radośnie woła introit: „Światłość zajaśniała dzisiaj nad nami!”. A w trzeciej mszy myśl o światłości uwydatniona jest w ewangelii: „A światłość w ciemnościach świeci”.

Msza o północy (Dominus dixit)

Léctio Epístolæ beati Pauli Apóstoli ad Titum: Tit 2,11-15
Caríssime: Appáruit grátia Dei Salvatóris nostri ómnibus homínibus, erúdiens nos, ut, abnegántes impietátem et sæculária desidéria, sóbrie et iuste et pie vivámus in hoc saeculo, exspectántes beátam spem et advéntum glóriæ magni Dei et Salvatóris nostri Iesu Christi: qui dedit semetípsum pro nobis: ut nos redímeret ab omni iniquitáte, et mundáret sibi pópulum acceptábilem, sectatórem bonórum óperum. Hæc lóquere et exhortáre: in Christo Iesu, Dómino nostro.

Sequéntia ✠ sancti Evangélii secundum Lucam: Luc 2,1-14
In illo témpore: Exiit edíctum a Caesare Augústo, ut describerétur univérsus orbis. Haec descríptio prima facta est a praeside Sýriæ Cyríno: et ibant omnes ut profiteréntur sínguli in suam civitátem. Ascéndit autem et Ioseph a Galilaea de civitáte Názareth, in Iudaeam in civitátem David, quæ vocatur Béthlehem: eo quod esset de domo et fámilia David, ut profiterétur cum María desponsáta sibi uxóre prægnánte. Factum est autem, cum essent ibi, impléti sunt dies, ut páreret. Et péperit fílium suum primogénitum, et pannis eum invólvit, et reclinávit eum in præsépio: quia non erat eis locus in diversório. Et pastóres erant in regióne eádem vigilántes, et custodiéntes vigílias noctis super gregem suum. Et ecce, Angelus Dómini stetit iuxta illos, et cláritas Dei circumfúlsit illos, et timuérunt timóre magno. Et dixit illis Angelus: Nolíte timére: ecce enim, evangelízo vobis gáudium magnum, quod erit omni pópulo: quia natus est vobis hódie Salvátor, qui est Christus Dóminus, in civitáte David. Et hoc vobis signum: Inveniétis infántem pannis involútum, et pósitum in præsépio. Et súbito facta est cum Angelo multitúdo milítiæ coeléstis, laudántium Deum et dicéntium: Glória in altíssimis Deo, et in terra pax hóminibus bonæ voluntátis.

Przewodnią myślą pierwszej mszy jest: Chrystus, z Maryi Dziewicy w Betlejem narodzone Dzieciątko, jest istotnym i we wszystkim równym Ojcu Synem Bożym, przedwiecznie zrodzonym; albo krótko: przedwieczne i doczesne narodzenie Pańskie. Przebywamy duchem wraz z całym światem chrześcijańskim w kościele Najświętszej Maryi Panny Większej w Rzymie; posiada on za ołtarzem odtworzoną podziemną grotę na pamiątkę tej, w której stał ongiś żłóbek.
Introit stanowi kontrast z ewangelią; czytamy w niej bowiem: „Maryja porodziła Syna swego pierworodnego” – podczas gdy introit mówi: „Pan powiedział do mnie: Tyś jest Synem moim, jam ciebie dziś zrodził”. Gloria jest dziś szczególnie aktualne, jest prawdziwą pieśnią na Boże Narodzenie, zwłaszcza że przez cały Adwent było opuszczane. Kolekta zawiera dziękczynienie za boskie światło wiary, a zarazem prośbę, byśmy to światło kiedyś widzieli i nim się rozkoszowali. Promienny blask Aniołów, oświetlenie kościoła – to zaledwie słabe odbicie wiecznej Światłości Bożej, którą kiedyś będzie nam dane oglądać. Pierwsza część Mszy (msza katechumenów) z nocy adwentowej (Kyrie) wznosi się w górę ku światłu. W epistole przemawia do nas Apostoł narodów; przeżył on mocniej chyba niż ktokolwiek z ludzi noc adwentu i duchowe Boże Narodzenie. Jemu to przecież ukazał się na drodze do Damaszku sam Zbawiciel, wcielony dar Boży. Od tej chwili w duszy jego nie było już nocy, tylko światłość jasna, która świetlanego domaga się życia. Epistoła i ewangelia mówią o Chrystusie jako o człowieku, umieszczony zaś pomiędzy nimi graduał wspomina znowu przedwiecznego Syna Bożego. Noc przed wzejściem jutrzenki jest obrazem wieczności; jesteśmy w „jasnościach świętości”, otoczeniu nocą dookoła. Dochodzimy do szczytowego punktu mszy katechumenów: do nieporównanie pięknej ewangelii opisującej narodzenie Pana. Pasterze czuwają w nocy (my także, gdyż całe nabożeństwo jest nocnym czuwaniem – „vigillia”); światłość Boża opromienia ich swym blaskiem, tak jak z jutrzni: jest ono jak gdyby echem ewangelii; Aniołowie niebiescy otaczają żłóbek, weselą się, a i ziemia, jeszcze nocą otulona, drży z radości; przepojeni tymi uczuciami idziemy do ołtarza, by radośnie złożyć nasze dary w to święto darów. Sekreta wspomina o przedziwnej wymianie: Bóg staje się człowiekiem, aby człowiek upodobnił się do Boga. Tajemnica dzisiejszego święta staje się rzeczywistością w ofierze: Chrystus na nowo rodzi się dla nas, a my w Nim się odradzamy. U Stołu Pańskiego słyszymy o przedwiecznym zrodzeniu boskiego Arcykapłana, a zarazem o naszym odrodzeniu (psalm 109, antyfona na Komunię św.).

Msza Pasterska (Lux Fulgebit)

Lectio Epístolæ beati Pauli Apostoli ad Titum: Tit 3:4-7
Caríssime: Appáruit benígnitas et humánitas Salvatóris nostri Dei: non ex opéribus iustítiæ, quæ fécimus nos, sed secúndum suam misericórdiam salvos nos fecit per lavácrum regeneratiónis et renovatiónis Spíritus Sancti, quem effúdit in nos abúnde per Iesum Christum, Salvatorem nostrum: ut, iustificáti grátia ipsíus, herédes simus secúndum spem vitæ ætérnæ: in Christo Iesu, Dómino nostro.

Sequéntia ✠ sancti Evangélii secúndum Lucam: Luc 2:15-20
In illo témpore: Pastóres loquebántur ad ínvicem: Transeámus usque Béthlehem, et videámus hoc verbum, quod factum est, quod Dóminus osténdit nobis. Et venérunt festinántes: et invenérunt Maríam et Ioseph. et Infántem pósitum in præsépio. Vidéntes autem cognovérunt de verbo, quod dictum erat illis de Púero hoc. Et omnes, qui audiérunt, miráti sunt: et de his, quæ dicta erant a pastóribus ad ipsos. María autem conservábat ómnia verba hæc, cónferens in corde suo. Et revérsi sunt pastóres, glorificántes et laudántes Deum in ómnibus, quæ audíerant et víderant, sicut dictum est ad illos.

„O świcie” – to nie tylko pora, ale i symbol drugiej Mszy św. Jej dwie myśli przewodnie – to wstające słońce w dzień Bożego Narodzenia oraz historyczne wydarzenie wczesnego ranka (odwiedziny pasterzy przy żłóbku).
W introicie widzimy o wschodzie słońca, pełni zdumienia, nowonarodzonego Króla świata (cały psalm 92 ma tu swoje właściwe miejsce; walka z potopem mogłaby stanowić tło). Kolekta jest wspaniałą modlitwą o „światło”: „Nowym światłem Słowa Twojego przeniknięci” prosimy o światło w wierze i działaniu. Epistoła rozwija naszą modlitwę: dobrotliwy Zbawiciel, który stał się człowiekiem, jest światłem, wlanym nam do duszy na chrzcie św. W graduale chwalimy przybyłego Zbawiciela, który jaśnieje przed nami i przedziwny jest w oczach naszych, On, Pan wszechrzeczy. W ewangelii pełni wesela idziemy z pasterzami do żłóbka. W ofiarowaniu zaś sami stajemy się pasterzami, którzy mogą nowonarodzonego Króla oglądać; razem z nimi składamy nasze dary (nie na próżno pasterze przedstawiani są zawsze z darami w ręku) przed ołtarzem i odchodzimy, pełni Boga. W antyfonie na Komunię św. widzimy, jak nowonarodzony Król wstępuje do swej świątyni, do duszy; spełnione jest oczekiwanie adwentowe: „Raduj się wielce, Córko Syjońska, wykrzykuj, Córko Jerozolimska: oto Król twój przyszedł, Święty i Zbawiciel świata”. Ta właśnie msza jest cała przeniknięta myślą przewodnią o świetle i jest jedną z najpiękniejszych w ciągu roku.

Suma w uroczystość Bożego Narodzenia. Msza święta (Puer natus est)

Léctio Epístolæ beáti Pauli Apóstoli ad Hebraeos: Hebr 1, 1-12
Multifáriam, multísque modis olim Deus loquens pátribus in Prophétis: novíssime diébus istis locútus est nobis in Fílio, quem constítuit herédem universórum, per quem fecit et saecula: qui cum sit splendor glóriæ, et figúra substántia? eius, portánsque ómnia verbo virtútis suæ, purgatiónem peccatórum fáciens, sedet ad déxteram maiestátis in excélsis: tanto mélior Angelis efféctus, quanto differéntius præ illis nomen hereditávit. Cui enim dixit aliquándo Angelórum: Fílius meus es tu, ego hódie génui te? Et rursum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in fílium? Et cum íterum introdúcit Primogénitum in orbem terræ, dicit: Et adórent eum omnes Angeli Dei. Et ad Angelos quidem dicit: Qui facit Angelos suos spíritus, et minístros suos flammam ignis. Ad Fílium autem: Thronus tuus, Deus, in saeculum saeculi: virga æquitátis, virga regni tui. Dilexísti iustítiam et odísti iniquitátem: proptérea unxit te Deus, Deus tuus, óleo exsultatiónis præ particípibus tuis. Et: Tu in princípio, Dómine, terram fundásti: et ópera mánuum tuárum sunt coeli. Ipsi períbunt, tu autem permanébis; et omnes ut vestiméntum veteráscent: et velut amíctum mutábis eos, et mutabúntur: tu autem idem ipse es, et anni tui non defícient.

Initium sancti Evangélii secúndum Ioánnem: Ioann 1, 1-14
In princípio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in princípio apud Deum. Omnia per ipsum facta sunt: et sine ipso factum est nihil, quod factum est: in ipso vita erat, et vita erat lux hóminum: et lux in ténebris lucet, et ténebræ eam non comprehendérunt. Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat Ioánnes. Hic venit in testimónium, ut testimónium perhibéret de lúmine, ut omnes créderent per illum. Non erat ille lux, sed ut testimónium perhibéret de lúmine. Erat lux vera, quæ illúminat omnem hóminem veniéntem in hunc mundum. In mundo erat, et mundus per ipsum factus est, et mundus eum non cognóvit. In própria venit, et sui eum non recepérunt. Quotquot autem recepérunt eum, dedit eis potestátem fílios Dei fíeri, his, qui credunt in nómine eius: qui non ex sanguínibus, neque ex voluntáte carnis, neque ex voluntáte viri, sed ex Deo nati sunt. Hic genuflectitur Et Verbum caro factum est, et habitávit in nobis: et vídimus glóriam eius, glóriam quasi Unigéniti a Patre, plenum grátiæ et veritátis.

Jest ona właściwą Mszą świąteczną. Kościołem stacyjnym był dawniej i jest obecnie, zgodnie z myślą przewodnią święta, rzymski kościół św. Piotra, kościół całego świata i kościół pogan. Dla mieszkańców Rzymu jest on symbolem panowania Chrystusa nad światem pogańskim. I to właśnie jest przewodnią myślą mszy: panowanie Chrystusa nad całym światem.
W introicie opiewamy Dzieciątku w żłóbku jako imperatora świata (w starorzymskim znaczeniu), „którego panowanie spoczęło w ramieniu Jego”. W psalmie 97, który pamiętamy z jutrzni, śpiewamy: „Objawił Pan zbawienie swoje, wobec narodów okazał sprawiedliwość swoją”. „Ujrzały wszystkie krańce ziemi zbawienie Boga naszego”. Kolekta błaga, aby „nowe narodzenie” wyzwoliło nas „ze starego jarzma grzechu” i wolność nam dało.
Epistoła bardzo pięknie harmonizuje z myślą przewodnią. Staje przed nami obraz Władcy świata, którego Bóg „ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy i przez Niego stworzył Wszechświat. Ten zaś, będąc jasnością chwały i odbiciem istoty Jego, a podtrzymując wszystko słowem mocy swojej … siedzi na prawicy majestatu na wysokościach … Do Syna mówi (Ojciec): Stolica Twoje, Boże, na wieki wieków, berło prawości, berło panowanie twego …”
W Alleluja widzimy jakby preludium do świetlanej ewangelii,motyw światła: dzień świąteczny jest rozświetlony; słońce, symbol Zbawiciela całego świata, stoi wysoko na niebie. Słyszymy teraz ewangelię; potężne wrażenie wywiera na nas prolog św. Jana: przedwieczny Logos jest światłością boską, która rozświeca ciemności świata; świat jednak nie pojmuje tego. Świeci On przecież dla nas, dzieci Bożych, co więcej – dzisiaj nawet namiot swój ustawia wśród nas.
Offertorium rozwija dalej myśl o panowaniu Chrystusa nad światem: „Twoje są niebiosa i Twoja też jest ziemia … Sprawiedliwość i prawość są przygotowaniem stolicy Twojej”. Gdy zbliżamy się obecnie do ołtarza, stajemy przed Jego tronem i opiewamy potęgę Władcy. Sekreta ma wspaniałe starorzymskie ujęcie: oby złożone dary przez nowe narodzenie Syna swego raczył Bóg uświęcić, a nas od zmaz grzechowych oczyścić. Dary więc ofiarne są z nami utożsamione. W antyfonie na Komunię św. powtarzamy słowa graduały (psalm 97) „oglądają teraz (w Eucharystii) wszystkie kraje ziemi zbawienie Boga naszego”. W modlitwie po Komunii św. stwierdzamy z naciskiem, że „nowonarodzony Zbawiciel świata jest sprawcą boskiego synostwa naszego”; powołując się na to, prosimy, aby raczył być również dawcą nieśmiertelności. Ostatnia ewangelia (pokłon Mędrców) przerzuca już most do święta Epifanii (Objawienia Pańskiego).

W owych trzech mszach widzimy stopniowanie myśli przewodniej święta:

 Noc → świtanie →   słońce południa.
Maryja sama → pasterze (niewielu wybranych) → świat cały.
Odkupiciel → nasz Odkupiciel → Odkupiciel świata.

Rozważania na dzisiejsze Święto zostały opracowane na podstawie pierwszego tomu pracy Piusa Parscha zatytułowanej „Rok liturgiczny” (Poznań, 1956)